(Ap 14:6–7) 6 I zobaczyłem innego anioła lecącego środkiem nieba, który miał ewangelię wieczną [gr. euangelion ajonion], aby ją zwiastować mieszkańcom ziemi, wszystkim narodom, plemionom, językom i ludom; 7 Mówiącego donośnym głosem: Bójcie [gr. fobethete] się Boga i oddajcie mu chwałę, bo przyszła godzina jego sądu. Oddajcie pokłon temu, który stworzył niebo i ziemię, morze i źródła wód.
W 14 rozdziale Księgi Objawienia św. Jana (czyli Apokalipsy) natrafiamy na anioła, który głosi ewangelię całkiem odmienną od tej, którą głosił Paweł. Nie ma tu przecież mowy ani o śmierci Chrystusa za grzechy, ani o zmartwychwstaniu. Czy zatem, zgodnie ze słowami Pawła: „Lecz choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię inną od tej, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty” (więcej o tym tutaj), anioł ten powinien być przeklęty? A co w takim razie z Apostołami, którzy rozesłani przez Jezusa do miejscowości zamieszkanych przez Żydów, głosili ewangelię królestwa? I co z tymi, którzy będą to robić ponownie, głosząc ewangelię królestwa, ale tym razem po całym świecie, i na świadectwo wszystkim narodom? (więcej o tym tutaj) Czy ci wszyscy według Pawła też powinni być przeklęci? Zastanawiałeś się nad tym kiedykolwiek? Przecież w Biblii jest napisane, że oni wszyscy głosili EWANGELIĘ. To w końcu ile jest tych ewangelii, jedna czy więcej? Jeżeli nie znasz odpowiedzi, to znajdziesz ją w podsumowaniu. A na razie zobaczmy jaką treść będzie miała ta ewangelia zwiastowana przez anioła.
Po pierwsze, „Bójcie się Boga i oddajcie mu chwałę”. Wiele osób, w tym duża grupa poważanych teologów i biblistów, uważa że Boga nie trzeba się bać. Twierdzą, że za każdym razem, gdy czytamy w Biblii o baniu się i strachu (ang. fear), chodzi jedynie o pełne szacunku zaufanie (ang. reverential trust). Nawet znaczenie polskiego zwrotu „bojaźń Boża” (który znajdziemy w Biblii ponad 70 razy)* wprowadza w błąd, bo w słowniku języka polskiego czytamy, że jest to: „postawa uznania wielkości, mocy i świętości Boga w porównaniu z niedoskonałością i grzesznością ludzką”; ale już samo słowo „bojaźń” znaczy: „stan, w którym jakaś osoba się boi” (Wielki Słownik Języka Polskiego (online). Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp: 6 lipca 2020 r.])** Z całym szacunkiem dla autorytetów stojących za tymi definicjami, w tekście Biblii słowa „bać się” i „strach”, niezależnie od tego czy dotyczą Boga czy kogokolwiek/czegokolwiek innego, oznaczają ‘bać się’ i ‘strach’. Pełniejsza analiza tego wątku niestety znacznie przekracza ramy niniejszego krótkiego tekstu. Pozwolę sobie zacytować tylko trzy krótkie fragmenty (wyróżnienia w cytowanych wersetach moje):
(Łk 1:11–13) 11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia. 12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach [gr. fobos]. 13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się [gr. me fobou], Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. (…)
(Łk 12:4–5) 4 A mówię wam, moim przyjaciołom: Nie bójcie się [gr. fobethete] tych, którzy zabijają ciało, a potem już nic więcej nie mogą zrobić. 5 Ale pokażę wam, kogo macie się bać. Bójcie się [gr. fobethete] tego, który, gdy zabije, ma moc wrzucić do ognia piekielnego. Doprawdy, mówię wam, tego się bójcie [gr. fobethete].
(2 Kor 5:10–11) 10 Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za to, co czynił w ciele, według tego, co czynił, czy dobro, czy zło. 11 Wiedząc zatem o tym strachu [gr. fobon] Pańskim, przekonujemy ludzi; (…)
(2 Cor 5:11 KJV 1900) Knowing therefore the terror of the Lord, we persuade men; (…)
Po drugie: „oddajcie mu [Bogu] chwałę”. Dlaczego to takie istotne? Ponieważ przez proroka Izajasza, już kilka tysięcy lat temu, Bóg powiedział:
(Iz 42:8) Ja, PAN, to jest moje imię, a mojej chwały nie oddam innemu ani mojej czci — rzeźbionym posągom.
Po trzecie: „bo przyszła godzina jego sądu”. Jeżeli chcesz się dowiedzieć kogo i co Bóg osądzi (tzn. wyda sprawiedliwy wyrok, który bezwzględnie i natychmiast zostanie wykonany), weź do ręki Biblię i sprawdź sam. Apokalipsa nie jest grubą księgą, można ją przeczytać w jeden wieczór.
I wreszcie po czwarte: „Oddajcie pokłon temu, który stworzył niebo i ziemię, morze i źródła wód”. Doskonałym komentarzem do tego wersetu jest fragment z pierwszego rozdziału Listu do Rzymian, w którym Paweł pisał, że ludzie w swojej głupocie i nikczemności zamiast Bogu Stwórcy oddają cześć temu, co On stworzył (więcej o stworzeniu według Biblii tutaj):
(Rz 1:18–25) 18 Gniew Boży bowiem objawia się z nieba przeciwko wszelkiej bezbożności i niesprawiedliwości ludzi, którzy zatrzymują prawdę w niesprawiedliwości. 19 Ponieważ to, co można wiedzieć o Bogu, jest dla nich jawne, gdyż Bóg im to objawił. 20 To bowiem, co niewidzialne, to znaczy jego wieczna moc i bóstwo, są widzialne od stworzenia świata przez to, co stworzone, po to, aby oni byli bez wymówki. 21 Dlatego że poznawszy Boga, nie chwalili go jako Boga ani mu nie dziękowali, lecz znikczemnieli w swoich myślach i zaćmiło się ich bezrozumne serce. 22 Podając się za mądrych, zgłupieli; 23 I zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobieństwo obrazu zniszczalnego człowieka, ptaków, czworonożnych zwierząt i gadów. 24 Dlatego też Bóg wydał ich nieczystości przez pożądliwości ich serc, aby hańbili swoje ciała między sobą. 25 Oni to zamienili prawdę Bożą w kłamstwo i czcili stworzenie, i służyli jemu raczej niż Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.
Zatem w treści wiecznej ewangelii mamy strach, oddanie chwały Bogu, sąd i pokłon przed Stworzycielem. Ale ewangelia to przecież jest „dobra nowina”, a tutaj… Jeżeli nie wiesz dlaczego to wszystko, co będzie obwieszczał anioł (być może już całkiem niedługo), to dobra nowina, to wygląda na to, że jesteś — szanowny czytelniku — w poważnych tarapatach.
Podsumowanie
Słowo „ewangelia” w Biblii oznacza „dobrą nowinę”. Ale też ewangelia nie zawsze dotyczy tej samej dobrej nowiny. Mamy zatem ewangelię królestwa (więcej tutaj), która była głoszona w czasie gdy Jezus razem ze swoimi uczniami przemierzał ziemie zamieszkane przez Żydów, i która będzie głoszona ponownie wszystkim narodom pod koniec tego świata. Mamy ewangelię łaski Bożej (więcej tutaj), która mówi o śmierci Chrystusa za nasze grzechy, o Jego pogrzebaniu i zmartwychwstaniu według Pisma, i która była, jest i będzie głoszona przez chrześcijan dopóki Kościół Boga jest na ziemi. I to właśnie w tym czasie, jeśli ktokolwiek (nawet anioł z nieba) będzie treść tej ewangelii przekręcał albo głosił jakąkolwiek inną dobrą nowinę – twierdząc, że jest to ewangelia Chrystusa — jak z całą mocą wyraził się Paweł: „niech będzie przeklęty”. Mamy wreszcie wieczną ewangelię, którą będzie obwieszczał anioł wszystkim mieszkańcom ziemi w czasie tzw. wielkiego ucisku.
Każda z tych ewangelii ma swój czas i swoją treść, ale wszystkie mają jedną wspólną cechę — każda z nich jest „dobrą nowiną” tylko dla tych ludzi, którzy uwierzyli, wierzą lub uwierzą w to, co mówi Bóg i wezmą to sobie do serca.
* Zwrot „bojaźń Boża” jest głęboko zakorzeniony w tradycji polskich tłumaczeń Biblii i znajdziemy go chyba we wszystkich polskich tłumaczeniach, pochodzących tak ze środowiska katolickiego, jak i protestanckiego, od XVI do XXI wieku.
** W „starym” słowniku Lindego (z 1854 r.) w zasadzie podobnie: bojaźń — „banie się, lękanie się”; ale bojaźń boża — „banie się boga, czczenie boga, bogobojność”.
Postscriptum
Słowo „ewangelia” jest w Biblii użyte jeszcze w jednym znaczeniu, o którym do tej pory nie wspomniałem. Otóż znaczenie terminu „dobra nowina” jest czasem „rozciągnięte” na całą historię o życiu, nauczaniu, śmierci i zmartwychwstaniu Pana Jezusa Chrystusa:
(Mat 26:10–13) 10 Gdy Jezus to zauważył, powiedział im: Dlaczego sprawiacie przykrość tej kobiecie? Przecież dobry uczynek spełniła wobec mnie. (…) 12 Bo ona, wylewając ten olejek na moje ciało, zrobiła to, aby przygotować mnie na mój pogrzeb. 13 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek po całym świecie będzie głoszona ta ewangelia [gr. euangelion], będzie się też opowiadać na jej pamiątkę to, co zrobiła.
Dlatego też Marek rozpoczął swoją relację słowami:
(Mk 1:1) Początek ewangelii [gr. euangeliou] Jezusa Chrystusa, Syna Bożego.
Co prawda z czasem słowo „ewangelia” zaczęło być używane jako tytuł księgi/ksiąg zawierających całą historię dotyczącą „dobrej nowiny”, jednak sam tekst Nowego Testamentu nigdzie nawet nie sugeruje, że słowo „ewangelia” oznacza spisaną książkę, ale zawsze oznacza głoszone słowo, przekazywaną ustnie nowinę.
- Ilustracja pochodzi z: The Illuminated Bible, containing the Old and New Testaments, translated out of the original tongues, and with the former translations diligently compared and revised . . . embellished with sixteen hundred historical engravings by J. A. Adams, more than fourteen hundred of which of which are from original designs by J. G. Chapman. New-York, Harper & Brothers, Publishers, 82 Cliff-Street, 1846.
- Wszystkie cytaty (chyba, że zaznaczono inaczej) pochodzą z tzw. Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej (2017). Pismo Święte. Stary i Nowy Testament, pilnie i wiernie przetłumaczone w 1632 roku z języka greckiego i hebrajskiego na język polski z uwspółcześnioną gramatyką i uaktualnionym słownictwem. Toruń: Fundacja Wrota Nadziei.
- Cytaty oznaczone (KJV 1900) pochodzą z The Holy Bible: King James Version. (2009). (Electronic Edition of the 1900 Authorized Version). Bellingham, WA: Logos Research Systems, Inc.
- Ewentualne odstępstwa od opublikowanego w UBG i KJV tekstu są niezamierzone i są jedynie wynikiem pomyłek podczas kopiowania lub redakcji tekstu w wersji elektronicznej.
Do poczytania
- Aaron, D. (2012). Understanding your Bible in 15 minutes a day. Minneapolis, MN: Bethany House Publisher.
- Popowski, R. (1997). Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pełną lokalizacją greckich haseł, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych (wyd. 3). Warszawa: „Vocatio”.
- Stauffer, D. D., & Ray, A. B. (2018). One book rightly divided. The key to understanding the Bible. Knoxville, TN: McCowen Mills Publishers; LTB Publications.
- Stern, D. H. (2005). Komentarz żydowski do Nowego Testamentu (A. Czwojdrak, tłum.). Warszawa: „Vocatio”.
- Swanson, J. (1997). Dictionary of Biblical Languages with Semantic Domains: Greek (New Testament) (electronic ed.). Oak Harbor: Logos Research Systems, Inc.
- Swanson, J. (1997). Dictionary of Biblical Languages with Semantic Domains: Hebrew (Old Testament) (electronic ed.). Oak Harbor: Logos Research Systems, Inc.