Brakujące wersety Biblii

Jeśli kiedykolwiek czytałeś Biblię, to być może zauważyłeś, że w tekście brakuje niektórych wersetów (np. Mk 9:44 czy Dz 8:37). Znacznie trudniej natomiast jest zauważyć wersety, które są niekompletne — więc ich prawdopodobnie nie wychwyciłeś — a takie „okaleczone” zdania także znajdziemy przekładach Biblii. Jest ich całkiem sporo. Dlaczego tak się dzieje? Otóż wszystko zależy od tego, który tekst hebrajski i grecki (czasem łaciński) tłumacze obrali za podstawę swojego przekładu. Artykuł ten jest w pewnym sensie kontynuacją i uzupełnieniem tekstu „Którą Biblię czytać?”, gdzie znajduje się wiele interesujących, moim zdaniem, informacji na temat historii tekstu i przekładów Biblii — zachęcam do jego przeczytania.

Poniżej wskażę tylko najważniejsze braki w kilku najbardziej popularnych i znanych przekładach Pisma Świętego w języku polskim i angielskim, to jest w:

  • Biblii Tysiąclecia (tzw. „Tysiąclatka”, wyd. 5 z 1999 r., skrót BT), używanej przez katolików (a przy tym najbardziej popularnym przekładzie polskim),
  • Biblii Warszawskiej (tzw. „Brytyjka”, z 1975 r., skrót BW), używanej przez protestantów,
  • Biblii Ekumenicznej (z 2018 r., skrót BE),
  • New International Version (z 1973/2011 r., skrót NIV), używanej przez protestantów,
  • New Revised Standard Version (z 1989 r., skrót NRSV), używanej tak przez protestantów, jak i przez katolików.

Wybrane z tych przekładów wersety zestawię z tekstem Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej (z 2017 r., skrót UBG), która jest uaktualnioną (w kwestii słownictwa i gramatyki) wersją protestanckiej Biblii Gdańskiej z 1632 r. oraz z przekładami angielskimi — „protestancką” King James Bible (z 1611 r., skrót KJV) i „katolicką” Douay-Rheims Bible (z 1610 r., skrót D-R). Skupię się tylko na Nowym Testamencie. Nie będę też szerzej komentował każdego z cytowanych niżej wersetów ani przyczyn różnic między tłumaczeniami. Chciałbym raczej, aby ten artykuł był prostym i zrozumiałym zestawieniem, które uświadomi Ci, że prawie wszystkie nowoczesne przekłady NT, oparte na tzw. greckim tekście krytycznym (raz jeszcze odsyłam do artykułu „Którą Biblię czytać?”), mają istotne braki. Jak za chwilę zobaczysz, nie jest obojętne, który tekst biblijny się rozważa, studiuje, cytuje, czy bierze za podstawę nauczania.

Wersety i słowa nieobecne w niektórych przekładach będą zapisane czcionką pogrubioną w tych przekładach, w których zostały one zachowane. Brak wersetu będzie oznaczony kreską (—). Zdarza się, że opuszczony w głównym tekście werset jest zamieszczany w przypisie lub też jest on umieszczany w tekście w nawiasach — w obu przypadkach wyraźna sugestia redaktorów jest taka, że dany werset nie należy do natchnionego Słowa Bożego. Jak już wspomniałem wyżej, poniższe zestawienie zawiera (według mnie) najbardziej znaczące różnice pomiędzy przekładami. Poza tymi miejscami, drobnych różnic — w tym pominiętych lub zmienionych słów — jest znacznie, znacznie więcej…

Mt 1:25

(BT) lecz nie zbliżał się do Niej, aż porodziła Syna, któremu nadał imię Jezus.

(BW) Ale nie obcował z nią, dopóki nie powiła syna, i nadał mu imię Jezus.
(BE) Nie żył z nią jednak, aż urodziła Syna, któremu nadał imię Jezus.
(NIV) But he did not consummate their marriage until she gave birth to a son. And he gave him the name Jesus.
(NRSV) but had no marital relations with her until she had borne a son; and he named him Jesus.

 

(UBG) Ale nie obcował z nią, dopóki nie urodziła swego pierworodnego syna, któremu nadał imię Jezus.

(KJV) And knew her not till she had brought forth her firstborn son: and he called his name JESUS.

(D-R) And he knew her not till she brought forth her first born son: and he called his name Jesus.

Mt 5:22

(BT) A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. (…)

(BW) A Ja wam powiadam, że każdy, kto się gniewa na brata swego, pójdzie pod sąd, (…)
(BE) A Ja wam mówię: Każdy, kto by się gniewał na swego brata, zostanie osądzony, (…)
(NIV) But I tell you that anyone who is angry with a brother or sister, will be subject to judgment. (…)
(NRSV) But I say to you that if you are angry with a brother or sister, you will be liable to judgment; (…)

 

(UBG) Lecz ja wam mówię: Każdy, kto się gniewa na swego brata bez przyczyny, podlega sądowi, (…)

(KJV) But I say unto you, That whosoever is angry with his brother without a cause shall be in danger of the judgment: (…)

(D-R) But I say to you, that whosoever is angry with his brother, shall be in danger of the judgment. (…)

Mt 5:44

(BT) A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują,

(BW) A Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjaciół waszych i módlcie się za tych, którzy was prześladują,
(BE) A Ja wam mówię: Miłujcie waszych wrogów i módlcie się za tych, którzy was prześladują,
(NIV) But I tell you, love your enemies and pray for those who persecute you,
(NRSV) But I say to you, Love your enemies and pray for those who persecute you,

 

(UBG) Lecz ja wam mówię: Miłujcie waszych nieprzyjaciół, błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą i módlcie się za tych, którzy wam wyrządzają zło i prześladują was;

(KJV) But I say unto you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them which despitefully use you, and persecute you;

(D-R) But I say to you, Love your enemies: do good to them that hate you: and pray for them that persecute and calumniate you:

Mt 6:13

(BT) i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego.

(BW) I nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego; albowiem twoje jest Królestwo i moc, i chwała na wieki wieków. Amen.
(BE) i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego.
(NIV) And lead us not into temptation, but deliver us from the evil one.’
(NRSV) And do not bring us to the time of trial, but rescue us from the evil one.

 

(UBG) I nie wystawiaj nas na pokusę, ale wybaw nas od złego; twoje bowiem jest królestwo, moc i chwała na wieki. Amen.

(KJV) And lead us not into temptation, but deliver us from evil: For thine is the kingdom, and the power, and the glory, for ever. Amen.

(D-R) And lead us not into temptation. But deliver us from evil. Amen.

Mt 9:13 (zob. też Mk 2:17)

(BT) (…) Bo nie przyszedłem, aby powołać sprawiedliwych, ale grzeszników».

(BW) (…) Nie przyszedłem bowiem wzywać sprawiedliwych, lecz grzeszników.
(BE) (…) Nie przyszedłem bowiem wzywać sprawiedliwych, ale grzeszników.
(NIV) (…) For I have not come to call the righteous, but sinners.”
(NRSV) (…) For I have come to call not the righteous but sinners.”

 

(UBG) (…) Bo nie przyszedłem wzywać do pokuty sprawiedliwych, ale grzeszników.

(KJV) (…) for I am not come to call the righteous, but sinners to repentance.

(D-R) For I am not come to call the just, but sinners.

Mt 17:21

(BT) [Ten zaś rodzaj złych duchów można wyrzucać tylko modlitwą i postem».] *
* Zdania tego brak w czołowych rękopisach.

(BW) Ale ten rodzaj nie wychodzi inaczej, jak tylko przez modlitwę i post.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Lecz ten rodzaj nie wychodzi inaczej, jak tylko przez modlitwę i post.

(KJV) Howbeit this kind goeth not out but by prayer and fasting.

(D-R) But this kind is not cast out but by prayer and fasting.

Mt 18:11

(BT) [Albowiem Syn Człowieczy przyszedł ocalić to, co zginęło.]*
* Zdania tego brak w czołowych rękopisach.

(BW) Przyszedł bowiem Syn Człowieczy, aby zbawić to, co zginęło.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Przyszedł bowiem Syn Człowieczy, aby zbawić to, co zginęło.

(KJV) For the Son of man is come to save that which was lost.

(D-R) For the Son of man is come to save that which was lost.

Mt 20:22

(BT) (…) Czy możecie pić kielich, który Ja mam pić?» (…)

(BW) (…) Czy możecie pić kielich, który Ja pić będę? (…)
(BE) (…) Czy możecie wypić kielich, który Ja mam wypić? (…)
(NIV) (…) “Can you drink the cup I am going to drink?” (…)
(NRSV) (…) Are you able to drink the cup that I am about to drink?” (…)

 

(UBG) (…) Czy możecie pić kielich, który ja będę pił, i być ochrzczeni chrztem, którym ja się chrzczę? (…)

(KJV) (…) Are ye able to drink of the cup that I shall drink of, and to be baptized with the baptism that I am baptized with? (…)

(D-R) (…) Can you drink the chalice that I shall drink? (…)

Mt 23:14

(BT) — *
* Wulgata ma w. 14: „Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze obłudnicy, że objadacie domy wdów pod pozorem długich modlitw, dlatego otrzymacie większy wyrok”.

(BW) (Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, że pożeracie domy wdów i to pod pokrywką długich modlitw; dlatego otrzymacie surowszy wyrok.)
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo pożeracie domy wdów i dla pozoru odprawiacie długie modlitwy. Dlatego otrzymacie surowszy wyrok.

(KJV) Woe unto you, scribes and Pharisees, hypocrites! for ye devour widows’ houses, and for a pretence make long prayer: therefore ye shall receive the greater damnation.

(D-R) Woe to you scribes and Pharisees, hypocrites, because you devour the houses of widows, praying long prayers. For this you shall receive the greater judgment.

Mt 23:14 w Biblii Tysiąclecia
Brakujący werset Mt 23:14 w Biblii Tysiąclecia (skan z wyd. 4 z 1989 r.)

Mt 26:28 (zob. też Mk 14:24)

(BT) bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.

(BW) Albowiem to jest krew moja nowego przymierza, która się za wielu wylewa na odpuszczenie grzechów.
(BE) to jest bowiem Moja krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.
(NIV) This is my blood of the covenant, which is poured out for many for the forgiveness of sins.
(NRSV) for this is my blood of the covenant, which is poured out for many for the forgiveness of sins.

 

(UBG) To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.

(KJV) For this is my blood of the new testament, which is shed for many for the remission of sins.

(D-R) For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins.

Mt 27:35

(BT) Gdy Go ukrzyżowali, rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając o nie losy.

(BW) A gdy go przybili do krzyża, rozdzielili szaty jego, rzucając o nie losy,
(BE) A gdy Go ukrzyżowali, rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając o nie losy.
(NIV) When they had crucified him, they divided up his clothes by casting lots.
(NRSV) And when they had crucified him, they divided his clothes among themselves by casting lots;

 

(UBG) A gdy go ukrzyżowali, rozdzielili jego szaty i rzucali losy, aby się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka: Rozdzielili między siebie moje szaty, a o moje ubranie rzucali losy.

(KJV) And they crucified him, and parted his garments, casting lots: that it might be fulfilled which was spoken by the prophet, They parted my garments among them, and upon my vesture did they cast lots.

(D-R) And after they had crucified him, they divided his garments, casting lots; that it might be fulfilled which was spoken by the prophet, saying: They divided my garments among them; and upon my vesture they cast lots.

Mk 1:2

(BT) Jak jest napisane u proroka Izajasza: (…)

(BW) Jak napisano u Izajasza proroka: (…)
(BE) Jak jest napisane u proroka Izajasza: (…)
(NIV) as it is written in Isaiah the prophet: (…)
(NRSV) As it is written in the prophet Isaiah, (…)

 

(UBG) Jak jest napisane u Proroków: (…)

(KJV) As it is written in the prophets, (…)

(D-R) As it is written in Isaias the prophet: (…)

[podałem również ten przykład, ponieważ zacytowane w dalszej części wersetu proroctwo pochodzi z Księgi Malachiasza (Ml 3:1), a nie Izajasza; taki błąd podważa wiarygodność i nieomylność tekstu biblijnego — red.]

Mk 1:2 w Biblii Warszawskiej
Mk 1:2 w Biblii Warszawskiej (skan z wyd. 18, z apokryfami, z 1990 r.)

Mk 1:14

(BT) Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. Mówił:

(BW) A potem, gdy Jan został uwięziony, przyszedł Jezus do Galilei, głosząc ewangelię Bożą
(BE) Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Dobrą Nowinę Boga.
(NIV) After John was put in prison, Jesus went into Galilee, proclaiming the good news of God.
(NRSV) Now after John was arrested, Jesus came to Galilee, proclaiming the good news of God,

 

(UBG) Lecz potem, gdy Jan został wtrącony do więzienia, Jezus przyszedł do Galilei, głosząc ewangelię królestwa Bożego;

(KJV) Now after that John was put in prison, Jesus came into Galilee, preaching the gospel of the kingdom of God,

(D-R) And after that John was delivered up, Jesus came in Galilee, preaching the gospel of the kingdom of God,

Mk 6:11

(BT) (…) strząśnijcie proch z nóg waszych na świadectwo dla nich!»

(BW) (…) otrząśnijcie proch z nóg waszych na świadectwo przeciwko nim.
(BE) (…) strząśnijcie pył ze swoich nóg, na świadectwo dla nich.
(NIV) (…) leave that place and shake the dust off your feet as a testimony against them.”
(NRSV) (…) as you leave, shake off the dust that is on your feet as a testimony against them.”

 

(UBG) (…) strząśnijcie pył z waszych nóg na świadectwo przeciwko nim. Zaprawdę powiadam wam: Lżej będzie Sodomie i Gomorze w dzień sądu niż temu miastu.

(KJV) (…) shake off the dust under your feet for a testimony against them. Verily I say unto you, It shall be more tolerable for Sodom and Gomorrha in the day of judgment, than for that city.

(D-R) (…) going forth from thence, shake off the dust from your feet for a testimony to them.

Mk 9:44 i Mk 9:46

(BT) —*
W następnych trzech wierszach zachodzi różnica w numeracji: Wlg dodaje w. 48 jako 44 i 46.

(BW) Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.

(KJV) Where their worm dieth not, and the fire is not quenched.

(D-R) Where their worm dieth not, and the fire is not extinguished.

Mk 9:44,46 w Biblii Tysiąclecia
Brakujące wersety Mk 9:44,46 w Biblii Tysiąclecia (skan z wyd. 4 z 1989 r.)

Mk 11:26

(BT) — *
* Część rękopisów i przekładów starożytnych z Wulgatą na czele dodaje w. 26: „A jeśli wy nie odpuścicie, ani Ojciec wasz w niebie nie odpuści waszych wykroczeń”.

(BW) Bo jeśli wy nie odpuścicie, i Ojciec wasz, który jest w niebie, nie odpuści przewinień waszych.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Bo jeśli wy nie przebaczycie, to i wasz Ojciec, który jest w niebie, nie przebaczy wam waszych przewinień.

(KJV) But if ye do not forgive, neither will your Father which is in heaven forgive your trespasses.

(D-R) But if you will not forgive, neither will your father that is in heaven forgive you your sins.

Mk 13:14

(BT) A gdy ujrzycie ohydę spustoszenia, zalegającą tam, gdzie być nie powinna (…)

(BW) Gdy tedy ujrzycie ohydę spustoszenia, stojącą tam, gdzie stać nie powinna (…)
(BE) A gdy ujrzycie ohydę spustoszenia, umieszczoną w miejscu, gdzie się nie godzi (…)
(NIV) “When you see ‘the abomination that causes desolation’ standing where it does not belong (…)
(NRSV) “But when you see the desolating sacrilege set up where it ought not to be (…)

 

(UBG) Gdy więc zobaczycie obrzydliwość spustoszenia, o której mówił prorok Daniel, stojącą tam, gdzie stać nie powinna (…)

(KJV) But when ye shall see the abomination of desolation, spoken of by Daniel the prophet, standing where it ought not, (…)

(D-R) And when you shall see the abomination of desolation, standing where it ought not (…)

Łk 4:4

(BT) Odpowiedział mu Jezus: «Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek».

(BW) A Jezus mu odpowiedział: Napisano: Nie samym chlebem człowiek żyć będzie.
(BE) Jezus jednak odpowiedział: Napisane jest: Nie samym chlebem będzie żył człowiek.
(NIV) Jesus answered, “It is written: ‘Man shall not live on bread alone.’ ”
(NRSV) Jesus answered him, “It is written, ‘One does not live by bread alone.’ ”

 

(UBG) Ale Jezus mu odpowiedział: Jest napisane: Nie samym chlebem będzie żył człowiek, ale każdym słowem Bożym.

(KJV) And Jesus answered him, saying, It is written, That man shall not live by bread alone, but by every word of God.

(D-R) And Jesus answered him: is written that Man liveth not by bread alone, but by every word of God.

Łk 9:56

(BT) I udali się do innego miasteczka.

(BW) Albowiem Syn Człowieczy nie przyszedł zatracać dusze ludzkie, ale je zachować. I poszli do innej wioski.
(BE) Wtedy udali się do innej osady.
(NIV) Then he and his disciples went to another village.
(NRSV) Then they went on to another village.

 

(UBG) Syn Człowieczy bowiem nie przyszedł zatracać dusz ludzkich, ale je zbawić. I poszli do innej wioski.

(KJV) For the Son of man is not come to destroy men’s lives, but to save them. And they went to another village.

(D-R) The Son of man came not to destroy souls, but to save. And they went into another town.

Łk 17:36

(BT) —

(BW) Dwóch będzie na roli; jeden będzie zabrany, a drugi pozostawiony.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) Dwaj będą na polu, jeden będzie wzięty, a drugi zostawiony.

(KJV) Two men shall be in the field; the one shall be taken, and the other left.

(D-R) —

J 3:13

(BT) I nikt nie wstąpił do nieba, oprócz Tego, który z nieba zstąpił — Syna Człowieczego.

(BW) A nikt nie wstąpił do nieba, tylko Ten, który zstąpił z nieba, Syn Człowieczy,
(BE) Nikt nie wstąpił do nieba oprócz Syna Człowieczego, który z nieba zstąpił.
(NIV) No one has ever gone into heaven except the one who came from heaven—the Son of Man.
(NRSV) No one has ascended into heaven except the one who descended from heaven, the Son of Man.

 

(UBG) A nikt nie wstąpił do nieba, tylko ten, który zstąpił z nieba, Syn Człowieczy, który jest w niebie.

(KJV) And no man hath ascended up to heaven, but he that came down from heaven, even the Son of man which is in heaven.

(D-R) And no man hath ascended into heaven, but he that descended from heaven, the Son of man who is in heaven.

Dz 8:37

(BT) — *
* Starożytne tłum. z Wulgatą na czele i niektóre rękopisy greckie mają wiersz 37: „Odpowiedział Filip: Można, jeżeli wierzysz z całego serca. Odparł mu: Wierzę, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym”.

(BW) Filip zaś powiedział mu: Jeśli wierzysz z całego serca, możesz. A odpowiadając, rzekł: Wierzę, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) I powiedział Filip: Jeśli wierzysz z całego serca, możesz. A on odpowiedział: Wierzę, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym.

(KJV) And Philip said, If thou believest with all thine heart, thou mayest. And he answered and said, I believe that Jesus Christ is the Son of God.

(D-R) And Philip said: If thou believest with all thy heart, thou mayest. And he answering, said: I believe that Jesus Christ is the Son of God.

Dz 15:24

(BT) (…) zaniepokoili was naukami, siejąc zamęt w waszych duszach,

(BW) (…) zaniepokoili was naukami i wzburzyli dusze wasze, bez naszego upoważnienia,
[pominięcie części słów zmienia sens całego wersetu — red.]
(BE) (…) zaniepokoili was naukami i wzburzyli wasze dusze, bez naszego upoważnienia, [jak wyżej — red.]
(NIV) (…) without our authorization and disturbed you, troubling your minds by what they said. [jak wyżej — red.]
(NRSV) (…) though with no instructions from us, have said things to disturb you and have unsettled your minds, [jak wyżej — red.]

 

(UBG) (…) zaniepokoili was słowami, i wzburzyli wasze dusze, mówiąc, że musicie zostać obrzezani i zachowywać prawo, czego im nie przykazaliśmy;

(KJV) (…) have troubled you with words, subverting your souls, saying, Ye must be circumcised, and keep the law: to whom we gave no such commandment:

(D-R) (…) have troubled you with words, subverting your souls, to whom we gave no commandment:

Dz 21:25

(BT) Co zaś do pogan, którzy uwierzyli, posłaliśmy im na piśmie polecenie, aby powstrzymali się od pokarmów ofiarowanych bożkom, od krwi, od tego, co uduszone, i od nierządu».

(BW) Co się zaś tyczy pogan, którzy uwierzyli, wysłaliśmy na piśmie nasze zalecenie, aby się wystrzegali (…)
(BE) A co do pogan, którzy uwierzyli, to posłaliśmy im na piśmie polecenie, aby się powstrzymali od (…)
(NIV) As for the Gentile believers, we have written to them our decision that they should abstain from (…)
(NRSV) But as for the Gentiles who have become believers, we have sent a letter with our judgment that they should abstain from (…)

 

(UBG) A co do pogan, którzy uwierzyli, napisaliśmy, postanawiając, aby niczego takiego nie zachowywali, tylko żeby się wystrzegali tego, co ofiarowane bożkom, i krwi, i tego, co uduszone, i nierządu.

(KJV) As touching the Gentiles which believe, we have written and concluded that they observe no such thing, save only that they keep themselves from things offered to idols, and from blood, and from strangled, and from fornication.

(D-R) But, as touching the Gentiles that believe, we have written, decreeing that they should only refrain themselves from that which has been offered to idols and from blood and from things strangled and from fornication.

Dz 28:29

(BT) — *
* Wulgata ma w tym miejscu: „Kiedy to powiedział, Żydzi wyszli od niego spierając się zawzięcie ze sobą”.

(BW) A gdy to powiedział, odeszli Żydzi, wiodąc z sobą zacięty spór.
(BE) —
(NIV) —
(NRSV) —

 

(UBG) A gdy to powiedział, Żydzi odeszli, wiodąc ze sobą zacięty spór.

(KJV) And when he had said these words, the Jews departed, and had great reasoning among themselves.

(D-R) And when he had said these things, the Jews went out from him, having much reasoning among themselves.

Gal 3:1

(BT) O, nierozumni Galaci! Któż was urzekł, was, przed których oczami (…)

(BW) O nierozumni Galacjanie! Któż was omamił, was, przed których oczami (…)
(BE) O nierozumni Galaci, kto was omamił, was, wobec których (…)
(NIV) You foolish Galatians! Who has bewitched you? Before your very eyes (…)
(NRSV) You foolish Galatians! Who has bewitched you? It was before your eyes (…)

 

(UBG) O głupi Galaci! Któż was omamił, abyście nie byli posłuszni prawdzie, was, przed których oczami (…)

(KJV) O foolish Galatians, who hath bewitched you, that ye should not obey the truth, before whose eyes (…)

(D-R) O senseless Galatians, who hath bewitched you that you should not obey the truth: before whose eyes (…)

Ef 3:9

(BT) (…) ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy.

(BW) (…) ukryty od wieków w Bogu, który wszystko stworzył,
(BE) (…) ukrytej od wieków w Bogu, który stworzył wszystko,
(NIV) (…) for ages past was kept hidden in God, who created all things.
(NRSV) (…) hidden for ages in God who created all things;

 

(UBG) (…) ukrytej od wieków w Bogu, który wszystko stworzył przez Jezusa Chrystusa;

(KJV) (…) from the beginning of the world hath been hid in God, who created all things by Jesus Christ:

(D-R) (…) which hath been hidden from eternity in God who created all things:

Ef 5:30

(BT) bo jesteśmy członkami Jego Ciała.

(BW) Gdyż członkami ciała jego jesteśmy.
(BE) Jesteśmy przecież członkami Jego Ciała.
(NIV) for we are members of his body.
(NRSV) because we are members of his body.

 

(UBG) Gdyż jesteśmy członkami jego ciała, z ciała jego i z kości jego.

(KJV) For we are members of his body, of his flesh, and of his bones.

(D-R) Because we are members of his body, of his flesh and of his bones.

Kol 1:14

(BT) w którym mamy odkupienie — odpuszczenie grzechów.

(BW) W którym mamy odkupienie, odpuszczenie grzechów.
(BE) w którym mamy odkupienie, uwolnienie od grzechów.
(NIV) in whom we have redemption, the forgiveness of sins.
(NRSV) in whom we have redemption, the forgiveness of sins.

 

(UBG) W którym mamy odkupienie przez jego krew, przebaczenie grzechów.

(KJV) In whom we have redemption through his blood, even the forgiveness of sins:

(D-R) In whom we have redemption through his blood, the remission of sins:

1 Tm 3:16

(BT) A bez wątpienia wielka jest tajemnica pobożności. Ten, który objawił się w ciele, (…)

(BW) Bo bezsprzecznie wielka jest tajemnica pobożności: Ten, który objawił się w ciele, (…)
(BE) A bez wątpienia jest to wielka tajemnica pobożności: Ten, który objawił się w ciele, (…)
(NIV) Beyond all question, the mystery from which true godliness springs is great: He appeared in the flesh, (…)
(NRSV) Without any doubt, the mystery of our religion is great: He was revealed in flesh, (…)

 

(UBG) A bez wątpienia wielka jest tajemnica pobożności: Bóg objawiony został w ciele, (…)

(KJV) And without controversy great is the mystery of godliness: God was manifest in the flesh, (…)

(D-R) And evidently great is the mystery of godliness, which was manifested in the flesh, (…)

[podałem również ten przykład zmiany słowa — „Bóg” na „Ten” — ponieważ jest to, wbrew pozorom, zmiana dużej wagi — red.]

Heb 2:7

(BT) mało co mniejszym uczyniłeś go od aniołów, chwałą i czcią go uwieńczyłeś.

(BW) Uczyniłeś go na krótko nieco mniejszym od aniołów, chwałą i dostojeństwem ukoronowałeś go,
(BE) Uczyniłeś go niewiele mniejszym od aniołów, ukoronowałeś go chwałą i czcią.
(NIV) You made them a little lower than the angels; you crowned them with glory and honor
(NRSV) You have made them for a little while lower than the angels; you have crowned them with glory and honor,

 

(UBG) Uczyniłeś go niewiele mniejszym od aniołów, chwałą i czcią ukoronowałeś go i ustanowiłeś go nad uczynkami twoich rąk.

(KJV) Thou madest him a little lower than the angels; thou crownedst him with glory and honour, and didst set him over the works of thy hands:

(D-R) Thou hast made him a little lower than the angels: thou hast crowned him with glory and honour and hast set him over the works of thy hands.

Heb 7:21

(BT) (…) Ty jesteś kapłanem na wieki.

(BW) (…) Tyś kapłanem na wieki.
(BE) (…) Ty jesteś kapłanem na wieki.
(NIV) (…) ‘You are a priest forever.’ ”
(NRSV) (…) ‘You are a priest forever’ ”

 

(UBG) (…) Ty jesteś kapłanem na wieki według porządku Melchizedeka;

(KJV) (…) Thou art a priest for ever after the order of Melchisedec:

(D-R) (…) Thou art a priest for ever.

1 J 4:3

(BT) Żaden zaś duch, który nie uznaje Jezusa, nie jest z Boga; (…)

(BW) Wszelki zaś duch, który nie wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, nie jest z Boga.
(BE) Każdy zaś duch, który nie wyznaje Jezusa, nie jest z Boga (…)
(NIV) but every spirit that does not acknowledge Jesus is not from God. (…)
(NRSV) and every spirit that does not confess Jesus is not from God. (…)

 

(UBG) Każdy zaś duch, który nie wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, nie jest z Boga. (…)

(KJV) And every spirit that confesseth not that Jesus Christ is come in the flesh is not of God: (…)

(D-R) And every spirit that dissolveth Jesus is not of God. (…)

[w tym wypadku formę czasownika erchomai (przychodzić) poprawnie oddaje tylko KJV, bo w tekście greckim jest użyty imiesłów określający czynność już wykonaną, ale której skutki trwają cały czas; możnaby go przetłumaczyć: „przyszedł i jest” — red.]

1 J 5:7-8

(BT) 7 Trzej bowiem dają świadectwo:* 8 Duch, woda i krew, a ci trzej w jedno się łączą.
* Wiersz 7 jest uzupełniony w Wulgacie: „W niebie Ojciec, Słowo i Duch Święty, a Ci Trzej są jednością. I trzej są, którzy dają świadectwo na ziemi”. Słów tych (tzw. Comma Johanneum) brak w najstarszych rękopisach greckich i w najstarszych przekładach. Nie spotykamy ich również w ważniejszych kodeksach Wulgaty. Prawdopodobnie stanowiły one marginesową glosę, później w niektórych kodeksach włączoną do tekstu.

(BW) 7 Albowiem trzech jest świadków: 8 Duch i woda, i krew, a ci trzej są zgodni.
(BE) 7 Troje daje świadectwo: 8 Duch, woda i krew, i tych troje stanowi jedno.
(NIV) 7 For there are three that testify: 8 the Spirit, the water and the blood; and the three are in agreement.
(NRSV) 7 There are three that testify: 8 the Spirit and the water and the blood, and these three agree.

 

(UBG) 7 Trzej bowiem świadczą w niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci trzej jedno są. 8 A trzej świadczą na ziemi: Duch, woda i krew, a ci trzej są zgodni.

(KJV) 7 For there are three that bear record in heaven, the Father, the Word, and the Holy Ghost: and these three are one. 8 And there are three that bear witness in earth, the spirit, and the water, and the blood: and these three agree in one.

(D-R) 7 And there are Three who give testimony in heaven, the Father, the Word, and the Holy Ghost. And these three are one. 8 And there are three that give testimony on earth: the spirit and the water and the blood. And these three are one.

[nie ma tutaj miejsca na dyskusję nad tym, czy nieobecny w większości odnalezionych manuskryptów fragment (tzw. Comma Johanneum) został przez kopistów przypadkowo pominięty, czy też obecny w niektórych manuskryptach został tam celowo dopisany — zainteresowanych odsyłam do obszernej literatury na ten temat; dodam tylko, że Erazm z Rotterdamu uznał, że należy ten fragment umieścić w tekście i dodał go do trzeciego wydania greckiego NT, który opracował (w wydaniu 1 i 2 go nie było); pomimo wielu kolejnych wydań jego tekstu (a część zawierała drobne poprawki) Comma Johanneum nie została usunięta — red.]

Erasmus' Textus Receptus
Strona z Textus Receptus Erazma, wyd. 3 z 1527 r. (podkreślona Comma Johanneum: w tekście greckim i jego tłumaczeniu na łacinę Erazma; trzecia kolumna zawiera łaciński tekst Wulgaty)

Ap 1:11

(BT) mówiącej: «Co widzisz, napisz w księdze (…)

(BW) To, co widzisz, zapisz w księdze (…)
(BE) który mówił: To, co widzisz, zapisz na zwoju (…)
(NIV) which said: “Write on a scroll what you see (…)
(NRSV) saying, “Write in a book what you see (…)

 

(UBG) Który mówił: Ja jestem Alfa i Omega, pierwszy i ostatni. Co widzisz, napisz w księdze (…)

(KJV) Saying, I am Alpha and Omega, the first and the last: and, What thou seest, write in a book, (…)

(D-R) Saying: What thou seest, write in a book (…)

Ap 2:15

(BT) Tak ty również masz tych, co się trzymają podobnie nauki nikolaitów.

(BW) Tak i ty masz u siebie takich, którzy również trzymają się nauki nikolaitów.
(BE) Masz także takich, którzy podobnie trzymają się nauki nikolaitów.
(NIV) Likewise, you also have those who hold to the teaching of the Nicolaitans.
(NRSV) So you also have some who hold to the teaching of the Nicolaitans.

 

(UBG) Podobnie masz i tych, którzy trzymają się nauki nikolaitów, czego nienawidzę.

(KJV) So hast thou also them that hold the doctrine of the Nicolaitans, which thing I hate.

(D-R) So hast thou also them that hold the doctrine of the Nicolaites.

Ap 5:14

(BT) A cztery Istoty żyjące mówiły: «Amen». Starcy zaś upadli i oddali pokłon.

(BW) A cztery postacie mówiły: Amen. Starcy zaś upadli i oddali pokłon.
(BE) Cztery Istoty żyjące zaś mówiły: Amen, a Starsi upadli i oddali pokłon.
(NIV) The four living creatures said, “Amen,” and the elders fell down and worshiped.
(NRSV) And the four living creatures said, “Amen!” And the elders fell down and worshiped.

 

(UBG) A cztery stworzenia mówiły: Amen. A dwudziestu czterech starszych upadło i oddało pokłon żyjącemu na wieki wieków.

(KJV) And the four beasts said, Amen. And the four and twenty elders fell down and worshipped him that liveth for ever and ever.

(D-R) And the four living creatures said: Amen. And the four and twenty ancients fell down on their faces and adored him that liveth for ever and ever.

Ap 11:17

(BT) mówiąc: «Dzięki czynimy Tobie, Panie, Boże wszechmogący, Który jesteś i Który byłeś, że objąłeś wielką Twą władzę i zacząłeś królować.

(BW) Mówiąc: Dziękujemy ci, Panie, Boże Wszechmogący, który jesteś i byłeś, że przejąłeś potężną władzę swoją i zacząłeś panować;
(BE) mówiąc: Dziękujemy Tobie, Panie, Boże Wszechmogący, który jesteś i który byłeś, że użyłeś swojej potężnej mocy i objąłeś królowanie.
(NIV) saying: “We give thanks to you, Lord God Almighty, the One who is and who was, because you have taken your great power and have begun to reign.
(NRSV) singing, “We give you thanks, Lord God Almighty, who are and who were, for you have taken your great power and begun to reign.

 

(UBG) Mówiąc: Dziękujemy tobie, Panie Boże Wszechmogący, który jesteś i który byłeś, i który masz przyjść, że wziąłeś swą potężną moc i objąłeś królestwo.

(KJV) Saying, We give thee thanks, O Lord God Almighty, which art, and wast, and art to come; because thou hast taken to thee thy great power, and hast reigned.

(D-R) We give thee thanks, O Lord God Almighty, who art and who wast and who art to come: because thou hast taken to thee thy great power, and thou hast reigned.

Ap 15:2

(BT) (…) oraz tych, co zwyciężają Bestię i obraz jej, i liczbę jej imienia, (…)

(BW) (…) i tych, którzy odnieśli zwycięstwo nad zwierzęciem i jego posągiem, i nad liczbą imienia jego; (…)
(BE) (…) oraz tych, którzy zwyciężają Bestię i jej obraz, i liczbę jej imienia, (…)
(NIV) (…) those who had been victorious over the beast and its image and over the number of its name. (…)
(NRSV) (…) and those who had conquered the beast and its image and the number of its name, (…)

 

(UBG) (…) i tych, którzy odnieśli zwycięstwo nad bestią, nad jej wizerunkiem, nad jej znamieniem i nad liczbą jej imienia, (…)

(KJV) (…) and them that had gotten the victory over the beast, and over his image, and over his mark, and over the number of his name, (…)

(D-R) (…) and them that had overcome the beast and his image and the number of his name, (…)

Ap 21:24

(BT) I w jego świetle będą chodziły narody, i wniosą do niego królowie ziemi swój przepych.

(BW) I chodzić będą narody w światłości jego, a królowie ziemi wnosić będą do niego chwałę swoją.
(BE) I narody będą chodzić w świetle miasta, i królowie ziemi wniosą do niego swoją chwałę.
(NIV) The nations will walk by its light, and the kings of the earth will bring their splendor into it.
(NRSV) The nations will walk by its light, and the kings of the earth will bring their glory into it.

 

(UBG) Narody, które będą zbawione, będą chodziły w jego świetle, a królowie ziemi wniosą do niego swoją chwałę i cześć.

(KJV) And the nations of them which are saved shall walk in the light of it: and the kings of the earth do bring their glory and honour into it.

(D-R) And the nations shall walk in the light of it: and the kings of the earth shall bring their glory and honour into it.

Ap 22:14

(BT) Błogosławieni, którzy płuczą swe szaty, (…)

(BW) Błogosławieni, którzy piorą swoje szaty, (…)
(BE) Szczęśliwi, którzy płuczą swoje szaty, (…)
(NIV) “Blessed are those who wash their robes, (…)
(NRSV) Blessed are those who wash their robes, (…)

 

(UBG) Błogosławieni, którzy wypełniają jego przykazania, (…)

(KJV) Blessed are they that do his commandments, (…)

(D-R) Blessed are they that wash their robes in the blood of the Lamb: (…)

[i na koniec zamieszczam również ten werset, ponieważ różnice, które występują pomiędzy przekładami, w sposób istotny zmieniają znaczenie tekstu — red.]

Cytowane wersety pochodzą z następujących wydań Biblii:
  • Biblia Ekumeniczna to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Przekład Ekumeniczny z języków oryginalnych. Wersja z księgami deuterokanonicznymi. (2018). Towarzystwo Biblijne w Polsce.
  • Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy przekład z języka hebrajskiego i greckiego opracowany przez Komisję Przekładu Pisma Świętego. Biblia Warszawska. (1975). Towarzystwo Biblijne w Polsce.
  • The Holy Bible: King James Version. (2009). (Electronic Edition of the 1900 Authorized Version.). Bellingham, WA: Logos Research Systems, Inc.
  • The Holy Bible: New Revised Standard Version. (1989). Nashville: Thomas Nelson Publishers.
  • The Holy Bible, Translated from the Latin Vulgate. Douay-Rheims Bible. (2009). Bellingham, WA: Logos Bible Software.
  • The New International Version. (2011). Grand Rapids, MI: Zondervan.
  • Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Biblia Tysiąclecia. (1999/2005). Wyd. 5. (wersja elektroniczna tekstu z 2005 r.). Wydawnictwo Pallottinum.
  • Uwspółcześniona Biblia Gdańska. Pismo Święte Stary i Nowy Testament pilnie i wiernie przetłumaczone w 1632 roku z języka greckiego i hebrajskiego na język polski, z uwspółcześnioną gramatyką i uaktualnionym słownictwem. (2017). Fundacja Wrota Nadziei.
Ewentualne odstępstwa od opublikowanego w nich tekstu są niezamierzone i są jedynie wynikiem pomyłek podczas kopiowania lub redakcji tekstu w wersji elektronicznej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *